Główne funkcje bajki w oświeceniu

Główne funkcje bajki w oświeceniu

Niekwestionowana popularność bajki w oświeceniu wynikała z przydatności tego gatunku literackiego do pełnienia nadrzędnych w owej epoce funkcji dydaktycznych: bajka dawała możliwość wypowiadania uogólniających sądów o otaczającej rzeczywistości, ale także pouczania i upominania obywateli, moralizowania czy naprawiania złych obyczajów. Służyła zatem ówczesnemu programowi reform, współgrała z racjonalistycznym i krytycznym nastawieniem większości pisarzy. Bajka, walcząc o zmianę mentalności, nawyków i poglądów społeczeństwa, była gatunkiem szczególnie cenionym przez oświeceniowe poetyki klasycystyczne. Zainteresowanie dydaktyczną funkcją tego gatunku wynikało z traktowania przez ludzi oświecenia szeroko pojętej kultury jako narzędzia pedagogicznego, umożliwiającego kształtowanie świadomości obywateli według pożądanych wzorców. Literatura, będąc częścią owej kultury, miała być zaangażowana w dzieło reformy państwa i odnowy społeczeństwa, miała spełniać praktyczne funkcje wychowawcze i brać udział w polemikach i dyskusjach. W tym też celu bajka przekazywała nauki moralne oraz wskazówki dotyczące odpowiednich zasad postępowania, pouczała o szkodliwości bądź pożytku określonych zachowań. Posługując się ironią, humorem, celnymi pointami czy nawet odwołując się do lirycznych motywów sentymentalizmu, bajka znakomicie współgrała z estetycznymi tendencjami oraz ideałami literatury oświecenia. Łącząc ?przyjemne z pożytecznym?, ?pożytek z zabawą?, skłaniała czytelników do refleksji.