Główne źródła inspiracji i dwie formy bajek oświeceniowych

Główne źródła inspiracji i dwie formy bajek oświeceniowych

Twórcy oświeceniowi sięgali do antycznych wzorów bajki i twórczości Ezopa oraz Fedrusa, a także do osiągnięć nowożytnego bajkopisarstwa, głównie dorobku Jeana de La Fontaine?a, znakomitego poety klasycyzmu francuskiego XVII wieku. Te dwa źródła inspiracji stały się podstawą do wyodrębnienia dwóch form bajek oświeceniowych. Uprawiano wówczas dwie gatunkowe odmiany bajki, różniące się kształtem wersyfikacyjnym i rozpiętością. Bajki epigramatyczne, nawiązujące do tradycji ezopowej, miały formę regularnego wiersza sylabicznego, parzyście rymowanego. Odznaczały się zwięzłością, krótką formą oraz niezwykłą dyscypliną językową. Kompozycja utworów była podporządkowana dwu podstawowym zasadom konstrukcyjnym ? paralelizmowi i kontrastowi. Najwybitniejszym osiągnięciem oświeceniowej bajki epigramatycznej jest zbiór Bajek i przypowieści Krasickiego. Natomiast dłuższe bajki narracyjne, o większej rozpiętości wersowej, inaczej nazywane też lafontenowskimi, wywodziły się z tradycji Fedrusa i kontynuowały wzorzec uprawiany przez La Fontaine?a. Pisano je wierszem sylabicznym nieregularnym. Miały bardziej rozbudowaną fabułę, bogato przedstawione realia przywoływanych w toku opowieści i dokładniej zarysowane tło opisanego w tekście zdarzenia lub nakreślonej sytuacji ? dla jasności wymagały więc wyraźnego i bezpośredniego sformułowania moralnego pouczenia oraz przesłania. Za najlepszą polską realizację narracyjnej odmiany gatunku uznaje się Bajki niektóre Ezopa autorstwa Stanisława Trembeckiego.