Na dobór tematu oraz kompozycję i styl bajek oświeceniowych oddziaływały przede wszystkim tendencje znamienne dla literatury tej epoki, jak również specyficzne cechy pisarstwa poszczególnych autorów. W nurcie klasycyzmu Adam Naruszewicz aktualizował tradycyjną tematykę oraz wyposażał utwory w satyryczne pierwiastki, natomiast Stanisław Trembecki wzmacniał naturalistyczne rysy fabuły narracyjnych wierszy. Twórcy reprezentujący nurt sentymentalizmu wprowadzali z kolei do tekstów elementy liryczne i preferowali emocjonalne nacechowanie wypowiedzi, podejmowali w bajkach tematykę miłosną oraz silnie akcentowali partie refleksyjne. Autorzy, podporządkowujący natomiast swe bajki formie rokokowej zabawy, eksponowali motywy anakreontyczne i posługiwali się antymorałem. Powiązanie bajek z ówczesną rzeczywistością historyczną doprowadziło do wykształcenia się odmiany bajki politycznej. W okresie Sejmu Wielkiego sporą popularnością i dużym zainteresowaniem cieszyły się gawędowe bajki Juliana Ursyna Niemcewicza wymierzone przeciwko wrogom postępowego obozu reform. Dorobek bajkopisarstwa w pierwszych dziesięcioleciach XIX wieku był tak duży, iż można mówić o swoistej bajkomanii. Wtedy też wyodrębniła się polska odmiana bajki dla najmłodszych czytelników, nasycona dydaktyzmem dostosowanym do wyobraźni i umysłowości młodego odbiorcy. Utwory te, mające najczęściej formę wierszowanej powiastki, wyposażone były w konkretne i zrozumiałe dla dziecka przykłady, wzmocnione jednoznacznym pouczeniem moralnym.
